ÁNH SÁNG: PHẦN 3: ÁNH SÁNG TỰ NHIÊN

Ánh sáng tự nhiên rất đa dạng, có sự khác biệt lớn giữa các nhân tố ảnh hưởng đến nó. Nguồn sáng tự nhiên nói chung do mặt trời cung cấp nhưng bản thân nó cũng lại có sự khác biệt, tuỳ theo khoảng thời gian trong ngày cũng như thay đổi theo thời tiết khí hậu. Các nhân tố ảnh hưởng có thể làm thay đổi nguồn sáng theo nhiều hướng: từ sắc nét và ấm đến nhẹ và lạnh.

Ánh sáng tự nhiên rất đa dạng, có sự khác biệt lớn giữa các nhân tố ảnh hưởng đến nó. Nguồn sáng tự nhiên nói chung do mặt trời cung cấp nhưng bản thân nó cũng lại có sự khác biệt, tuỳ theo khoảng thời gian trong ngày cũng như thay đổi theo thời tiết khí hậu. Các nhân tố ảnh hưởng có thể làm thay đổi nguồn sáng theo nhiều hướng: từ sắc nét và ấm đến nhẹ và lạnh. Hình sử dụng trong phần 1 là hình minh hoạ cơ bản của ánh sáng mặt trời. Hầu hết trong chúng ta đều thấy trong những ngày nắng thông thường Ảnh trên mô tả ánh sáng mặt trời tầm giữa sáng và chiều. Xét về khía cạnh màu sắc và đặc tính thì đây là thời khắc thật nhất trong ngày của ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên, có 2 nhân tố khác cũng ảnh hưởng đến tính chất của ánh sáng mặt trời đó là: tán xạ và mây che. Như đã nói trong phần 1, bầu khí quyển trái đất tán xạ những bước sóng ngắn hơn, tạo ra bầu trời xanh và màu đỏ cho ánh sáng mặt trời. Ánh sáng mặt trời xuyên qua bầu khí quyển càng dày thì độ tán xạ xảy ra càng nhiều. Do vậy, vào tầm sáng và chiều, mức độ tán xạ xảy ra nhiều hơn. Rõ ràng tính chất của ánh sáng mặt trời khác nhau theo từng thời điểm trong ngày. Cũng có vài trường hợp đặc biệt xảy ra khi mặt trời đã khuất sau đường chân trời và lúc này ánh sáng bầu trời (tán xạ từ mặt trời) là nguồn sáng duy nhất. Những đám mây ảnh hưởng lớn đến màu sắc và tính chất của ánh sáng mặt trời. Mây thường có độ mờ (cho ánh sáng có thể đi qua) và có tính chất khuyếch tán. Khi ánh sáng đi qua bề mặt trong suốt như kính, các tia sáng chạy song song. Tuy nhiên, nếu đi qua bề mặt mờ đục thì ánh sáng lại bị lệch hướng và các tia sáng bật nẩy bên trong làm lệch hướng ánh sáng. Đây là hiện tượng rất giống với hiện tượng tán xạ ánh sáng xanh trong khí quyển, nhưng có điều hiện tượng tán xạ này không chỉ xảy ra với những bước sóng ngắn mà còn cả bước sóng dài. Ảnh hưởng này dẫn đến hiện tượng khuyếch tán lên ánh sáng mặt trời, biến nguồn sáng sắc, nhỏ thành nguồn sáng mềm và lớn (trên toàn bầu trời). Màu sắc cũng bị ảnh hưởng bởi mây vì mây che bầu trời xanh và ánh sáng lại đi từ đó xuống.

Ánh sáng mặt trời vào giữa trưa

Nguyên tắc thiết kế web 69 Khi mặt trời lên đến thiên đỉnh cũng là lúc ánh sáng mặt trời mạnh và trắng nhất. Chúng ta có thể thấy sự tương phản ở đây mạnh và bóng đổ rất tối (trong thực tế khi rửa phim ra mới thấy rõ màu tối này) tuy nhiên trong cùng tối này, mắt thường của chúng ta đôi khi vẫn thấy rõ mọi vật. Với loại chiếu sáng này, chúng ta cần tạo ánh sáng mạnh và độ tương phản cao. Ánh sáng mạnh làm mất màu và ít bị bão hoà hơn so với các thời điểm chiếu sáng khác trong ngày. Theo cách chiếu sáng này, độ tương phản mạnh có thể gây khó khăn cho chúng ta khi muốn tạo bức 1 bức hình cuốn hút (nếu hạ độ tương phản thấp xuống, có thể tạo nên bức hình khá đẹp). Tuy nhiên, chúng ta có thể áp dụng cách chiếu sáng này với cảnh nước hay cảnh biển vùng nhiệt đới Bóng đổ bé và ánh sáng mạnh không mấy khi được dùng để diễn tả hình dáng vật thể, độ bão hoà thấp cũng là 1 trở ngại khác. Phần lớn các nhiếp ảnh gia đều tránh ánh sáng lúc giữa trưa nhưng không có nghĩa là không thể tận dụng nó. (Hầu hết những gì đi ngược lại lí thuyết thông thường đều có thể tạo ra tình huống sáng tạo, khác lạ) Bức ảnh này là 1 ví dụ tiêu biểu cho chiếu sáng giữa trưa. Chúng ta hãy để ý toàn bộ nền cát đều màu trắng và bóng đổ tụ. Sự tương phản này quá lớn để máy ảnh có thể tái hiện được toàn bộ vùng bóng đổ Nguyên tắc thiết kế web 70 Các bức hình chụp cảnh dưới nước vào giữa trưa đạt hiệu quả cao vì người chụp không bị phản xạ bóng xuống mặt nước (do góc chiếu thẳng của ánh sáng mặt trời). Không giống như hầu hết các đối tượng khác, nước biển có màu rất đẹp nhờ vào cách chiếu sáng naỳ. Việc tận dụng sự tương phản mạnh của ánh sáng mặt trời lúc trưa nắng đã tạo nên điểm nhấn tương phản trong phông cảnh của bức hình trên. Nếu không dùng thêm bộ lọc tia hồng ngoại tăng cường cho hiệu ứng này, màu củabức tranh có lẽ đã không đạt được hiệu quả như thế này. Nguyên tắc thiết kế web 71

Ánh sáng chiều tà

Do mặt trời lúc này đã xuống thấp, ánh sáng phần nào ấm hơn, trời sẩm tối, ánh sáng mặt trờiđổ màu vàng. Màu của bầu trời cũng có bóng đổ xanh sâu hơn theo từng cấp độ giảm của ánh sáng Ánh sáng lúc chiều tối nhìn chung được đánh giá cao trong tạo sức hấp dẫn cho bức hình với những gam màu ấm và độ tương phản nhẹ nhàng dễ đi vào lòng người. Khoảng 1 tiếng trứơc khi mặt trời lặn chúng ta có thể thấy rõ hiệu ứng này nhất! Các nhà nhiếp ảnh và làm phim thường coi đây là khoảnh khắc vàng vì chất lượng ánh sáng khi lên ảnh rất đẹp. Độ bão hoà về màu sắc trong thời điểm này khá cao và bản thân màu của ánh sáng cũng ảnh hưởng lớn đến các bề mặt nó tiếp xúc, tạo vẻ ngoài ấm nóng và phong phú. Như 1 sự trùng hợp ngẫu nhiên có tính thẩm mĩ, màu bóng đổ rất hợp với màu của ánh sáng chủ đạo (màu vàng tương phản màu xanh). Màu vàng ấm của ánh sáng chủ đạo đối lập với phần bóng đổ gam màu xanh lạnh. Do vậy mà trong nhiếp ảnh, phim và quảng cáo thường có cảnh ánh sáng lúc chiều tàn. Nguyên tắc thiết kế web 72 Vào lúc chiều tà, bạn có thể nhìn thấy rõ bóng đổ màu vàng khá đậm lên các cột của ga Battersea Power Station. Bộ lông nhìn bóng loáng của chú chó này 1 phần phản chiếu rất đẹp bởi ánh sáng màu vàng lúc chiều tối, phần còn lại là do bầu trời xanh. Nguyên tắc thiết kế web 73 Thứ ánh sáng khá hấp dẫn lúc chiều tà có thể làm sáng hầu hết các vật thể. Trong bức ảnh này, hình trông sẽ thật tẻ nhạt nếu khôgncó loại chiếu sáng này